Werk zoeken als nieuwkomer: hoe werkt dat? 

Als een nieuwkomer eenmaal een status heeft gekregen, zijn (naast eventuele gezinshereniging) een eigen huis en een baan vaak de grootste wensen. Werk heeft immers allerlei voordelen. De afgelopen tijd zijn er diverse berichten in het nieuws verschenen over het onderwerp ‘nieuwkomers en werk’, waaruit blijkt dat die voordelen niet alleen voor de nieuwkomers zelf zijn.    

Als gastgezin bied je een nieuwe Nederlander een tijdelijk thuis, als opstap naar een eigen woning. Daarnaast wil je jouw gast zo veel mogelijk helpen om onderdeel te worden van de samenleving, bijvoorbeeld door het vinden van een baan. Maar hoe werkt dat nou, dat vinden van werk?  

Werken heeft voordelen  

Dankzij een pilot van Randstad uitzendbureau, gemeente Almere en het COA werden het afgelopen jaar zo’n 60 vluchtelingen aan passend werk geholpen, vertelde een artikel van Omroep Flevoland. VluchtelingenWerk Nederland schrijft op haar website over een onderzoek waaruit blijkt dat het aanzienlijke voordelen heeft voor zowel de Nederlandse maatschappij als de asielzoekers zelf, wanneer het asielzoekers makkelijker wordt gemaakt om te werken. Het draagt bij aan een snellere en betere integratie in de samenleving en biedt een oplossing voor het personeelstekort.  

Werken zou op dit moment, wat procedures betreft, geen probleem moeten zijn voor statushouders. Zij hebben namelijk dezelfde rechten en plichten als autochtone Nederlanders en mogen volledig werken, zo is te lezen op de website van het COA. Toch blijkt in de praktijk dat het nog niet meevalt om werk te vinden als nieuwkomer, zo schrijft het NRC.  

Om wat meer inzicht te krijgen in het onderwerp spraken we met onze eigen matchmaker Carla Bakker, met Mieke Masselink van Forward·Inc en met Shatha Tamim van NewBees.  

Het ultieme doel?

Voor veel gasten lijkt een eigen huis het ultieme doel, maar vaak vallen ze in een gat als ze dat doel eenmaal bereikt hebben: een huis vervult niet alle behoeften. “Werk, of een opleiding, geeft onafhankelijkheid en zelfrespect”, aldus matchmaker Carla. Zij helpt gasten regelmatig bij het zoeken naar werk. “Ik doe dit vanuit mijn eigen behoefte, omdat ik verbinding wil maken,” zegt ze daarbij. 

“De eerste twee jaar als nieuwkomer zijn heel moeilijk. Het is belangrijk om actief te zijn, en de taal en cultuur te leren kennen.” 

Hindernissen

Bij het zoeken naar werk lopen nieuwkomers regelmatig tegen hindernissen aan. Carla noemt het valideren van diploma’s die niet fysiek in bezit zijn en niet persoonlijk opgehaald kunnen worden in het land waar iemand juist vandaan gevlucht is. Daar zijn vaak geen (snelle) alternatieven voor. De taal niet goed spreken, een gebrek aan contacten en netwerk maakt het moeilijk om mensen aan te spreken. En ze ervaart dat er vooroordelen bestaan bij mensen op de werkvloer waarmee je te maken kunt krijgen als nieuwkomer. 

De taal niet spreken is een hindernis die Shatha, matcher bij NewBees, ook noemt. Maar vult dat aan met niet (goed) kunnen lezen en niet weten waar je werk kunt vinden. “Er is hier geen speciale krant voor, zoals dat wel in Syrië het geval is.”  

“De eerste twee jaar als nieuwkomer zijn heel moeilijk,” legt Shatha uit. “Het is belangrijk om actief te zijn, en de taal en cultuur te leren kennen.” 

Vragen stellen en voorbereiden

Wat doet Carla om gasten te helpen? Ze gaat zitten, bespreekt alle werkervaring en samen maken ze een CV. Ze stelt vragen als: ‘is dat wat je gedaan hebt nog steeds wat je wil? Wat kun je ermee?’. Soms maakt ze gebruik van (gratis) online beroepskeuzetests om een gast te helpen meer inzicht te krijgen.  

Als een gast verder in de sollicitatieprocedure komt, stelt ze vragen die ook in een sollicitatiegesprek gesteld kunnen worden. “Hiervoor moet je wel wat met iemand hebben opgebouwd, want het zijn soms vragen die je niet meteen kunt stellen,” zegt Carla, “zoals: ‘Denk je echt dat je dit kunt? Waarom denk je dat?’ Zo bereid je ze wel goed voor.”  

Eén van Carla’s gasten heeft altijd lesgegeven. Al pratende kwamen ze erachter dat hij wat meer sociaal werk wilde doen. Nu combineert hij beide dingen en geeft les op een school voor moeilijk lerende kinderen. Het is mooi als iemand passend werk kan vinden. Op een busje rijden is ook prima, vindt ze, maar dan tijdelijk: “Verlies je plan niet uit het oog.”  

Ondernemen 

Soms wil een gast een eigen bedrijf beginnen. Die wijst Carla in de richting van de Kamer van Koophandel, waarna hij zelf verder kan. Gasten kunnen heel ondernemend zijn, maar lopen in ons land tegen regelgeving aan en ‘hoe het hoort’. Maar hoe dingen hier ‘horen,’ dat moet je van iemand leren. 

Wat voor dingen zijn dat dan? Vraag ik aan Mieke, Community Manager bij Forward·Inc. Zij vertelt over de cultuurverschillen: “Te laat komen is hier een no-go, in Nederland doen we niet alles op vertrouwen, je moet dingen vastleggen, je moet je inschrijven bij de Kamer van Koophandel en weten hoe ondernemen juridisch werkt.”  

Ondernemen is doorzetten

Een onderneming hebben is in Nederland nog best ingewikkeld. Mieke: “In sommige andere landen zijn heel veel ondernemers, omdat het daar makkelijker gaat dan hier. In Nederland zitten er meer haken en ogen aan. Een ondernemer moet echt wel gedreven zijn, doorzetten en het volgens de regels hier doen. In een programma filter je er vaak wel uit wie echt die drive heeft: hou je vol, durf je te experimenteren, mensen je product aan te bieden?”  

Eén van de succesvolle ondernemers die Forward·Inc heeft geholpen, is een nieuwkomer die vanuit het azc al een geregistreerd bedrijf opstartte. Hij heeft nu een aantal maanden een eigen huis en heeft een tech platform opgezet, waarmee hij nieuwkomers aan banen helpt. Hij heeft al diverse investeringen binnengehaald. “Naast dat hij zelf een mooi doel heeft bereikt, dient hij ook als inspiratie voor anderen. Zij zien: ‘ik kan hier opnieuw beginnen (of verder gaan), als ik kansen grijp en doorzet’”, zegt Mieke hierover.  

Een gast helpen bij het zoeken naar werk 

Hoe denkt Mieke dat een gastgezin een gast kan helpen om werk te vinden? “Zet je eigen netwerk in en wees bereid dit open te stellen voor je gast.”  

Netwerken is een manier om je gast te steunen, zegt ook Carla. Die steun kan al veel betekenen, stelt ze. Je kunt een gast ook helpen de cultuur te leren kennen, waar het om werk gaat: hoe kleed je je voor een sollicitatiegesprek; zorg dat je geen kauwgum kauwt, want dat vinden we hier niet respectvol in zo’n situatie. Dingen die een nieuwkomer niet weet en die onbedoeld een achterstand kunnen geven bij het solliciteren.  

Steun zit ook in andere dingen. Carla: “Vaak heb je niet van de ene op de andere dag een baan, het kan een langdurig proces zijn. Het is daarom minstens zo belangrijk om met je gast in gesprek te blijven, te helpen gemotiveerd te blijven en vol te houden. Verbindt gasten met elkaar: laat ze leren van elkaars ervaringen en elkaar op weg helpen.” 

Energie en zekerheid door werk 

Het betekent veel voor een nieuwkomer om te werken, vertelt Shatha: “Het helpt om de taal te leren, het netwerk groeit. Vrijwilligerswerk kan helpen om aan betaald werk te komen. Maar het is ook een manier om iets terug te geven aan Nederland, en het geeft je een ritme en energie.”  

Door de gesprekken die ze voert merkt Carla dat werk vinden ook gaat om een andere vorm van zekerheid. Eén van haar gasten gaf aan: ‘als er hier een oorlog uitbreekt en ik heb werk, dan kunnen ze me echt niet meer wegsturen. Want ik ga niet weer vluchten’.  

Aan de slag 

Wil jij je gast helpen om werk te zoeken? Maak gebruik van bovenstaande tips en van de informatie die er al is, zoals de lijst met organisaties op ons platform Wetakecare. Je kunt zoals Carla de lijst samen met de gast nalopen en bekijken welke organisatie bij hem of haar past.  

Heb je aanvullingen voor deze lijst, of ervaringen met nieuwkomers en werk die je wil delen met andere gastgezinnen? Laat het ons weten op Wetakecare!